-Γιατί sir, τι έκανα; Ρώτησε απολογητικά.
-Για την ανεργία σε ρώτησα για εγκληματικότητα μιλήσαμε.
Τον είδα να ηρεμεί και να κρύβει ένα χαμόγελο σκύβοντας το κεφάλι κάνοντας ένα βήμα πίσω απομακρύνοντας το πρόσωπό του από τη οθόνη του RADAR.
-Α, ναι! Να πούμε τώρα για την ανεργία; Τι να πούμε;
-Τι γίνεται με την ανεργία στη μακρινή χώρα σου;
-Μήπως κάνεις λάθος sir;
-Τι λάθος κάνω;
-Η χώρα μου είναι εδώ δίπλα. Η δικιά σου είναι μακριά!
Τον είδα να χαμογελά πλατιά και να με κοιτάει στα μάτια. Είχε όρεξη για πλάκα αλλά και δίκιο. Το κοντά και το μακριά είναι πάντα σχετικό με την παρούσα θέση μας.
-Δίκιο έχεις! Έλα λέγε κι άσε τη πλάκα!
-Ε, τι να πω, τα περισσότερα τα ξέρεις. Τόσα χρόνια στα βαπόρια. Μας ξέρεις καλά. Ανεργία, φτώχεια και δυστυχία. Άλλο να βλέπεις κι άλλο να σου λένε.
-Στις Φιλιππίνες έχω έρθει μόνο μία φορά στις Mariveles στο Bataan στον κόλπο της Μανίλας δυτικά απέναντι από την πρωτεύουσα. Πολύ φτώχεια…
-Ναι το ξέρω το μέρος. Το Bataan ανήκει στην ευρύτερη περιοχή της Μανίλας.
-Ξεφορτώσαμε κριθάρι από τον Columbia River της Αμερικής μετά από ένα περιπετειώδες ταξίδι στον Ειρηνικό. Είχαμε δέσει στο Terminal-Silo της μπύρας San Miguel.
-Ναι!
-Όλο ναι λες!
-Αφού μιλάς εσύ sir!
-Πάλι δίκιο έχεις! Λέγε!
-Για τη ζωή στη Μανίλα αλλά και γύρω από αυτήν, αν εξαιρέσεις μερικές περιοχές όπου ζουν οι πραγματικά πολύ πλούσιοι, οι υπόλοιποι απλώς επιβιώνουν. Αλλά μη νομίζεις ότι ισχύει κάτι διαφορετικό οπουδήποτε αλλού, σε κάθε νησί.
-Αγώνας για το φαΐ της μέρας και το ρύζι.
-Το ρύζι είναι για μας κάτι παραπάνω απ’ ότι το ψωμί για σας. Μας γεμίζει το στομάχι. Αν δεν φάμε ρύζι πεινάμε, ζαλιζόμαστε.
-Το έχω καταλάβει εδώ και χρόνια αυτό.
Οι Φιλιππίνοι για να είναι ήρεμοι και να μη δημιουργούν προβλήματα στο καράβι χρειάζονται τρία πράγματα:
*****
Οι Φιλιππίνοι για να είναι ήρεμοι και να μη δημιουργούν προβλήματα στο καράβι χρειάζονται τρία πράγματα:
α) να τους μιλάς με σεβασμό ανθρώπου προς άνθρωπο και χωρίς φωνές,
β) να τους πληρώνεις αυτά που δικαιούνται στην ώρα τους και
γ) να μην ξεμείνουν από ρύζι. Δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς αυτό.
*****
-Η θάλασσα από ένα χρονικό σημείο και μετά αποτέλεσε για πολλούς από μας τη λύση στη φτώχεια. Το απελπιστικά χαμηλό μας βιοτικό επίπεδό έγινε αιτία να γίνουμε πολύ ελκυστικοί σε δουλειές που δεν χρειάζονταν εξειδίκευση.
-Ακριβώς όπως το λες. Πριν αρκετές δεκαετίες θυμάμαι που στον δυτικό κόσμο σχεδόν κάθε σπίτι του καλού κόσμου είχε και μια Φιλιππινέζα για οικιακή βοηθό. Συνέβαινε και στη χώρα μου, είχε γίνει μόδα. Η ύπαρξη μιας πάμφθηνης παραδουλεύτρας στο σπίτι έδινε «κύρος», χόρταινε ματαιοδοξίες.
-Ναι κάπου τότε ξεκίνησαν όλα αυτά. Εξαγωγή Φιλιππινέζων σε όλο τον κόσμο. Φεύγαμε σαν προϊόντα χωρίς συσκευασία. Στο Ομάν, στα Εμιράτα, στο Κουβέιτ, στην Αμερική, στην Ευρώπη, παντού...
-Ναι, όπου και να πήγαινα σε όποιο λιμάνι έπεφτα πάνω σας! Φορτώνατε και ξεφορτώνατε καράβια. Σαν πληρώματα άργησα να σας συναντήσω αφού τότε ταξίδευα σε βαπόρια με Ελληνική σημαία.
-Απλοί εργάτες, πρώτη φορά μακριά από το χωριό τους, γνωρίζοντας στην καλύτερη περίπτωση μόνο τη γλώσσα του νησιού τους για να μη πω του χωριού τους με άγνοια για το τι θα αντιμετωπίσουν αυτοί αλλά και οι άλλοι που τους καλούσαν.
-Κοίτα τι θυμήθηκα τώρα! Κάπου στα μέσα της δεκαετίας του 80, πολύ αργότερα από την εποχή που συζητάμε, ήρθαν στο καράβι δύο καμαρωτάκια, πατριώτες σου, ηλικίας 35-40 ετών, μεγάλοι άνθρωποι! Μιλούσαν τη γλώσσα του χωριού τους με ελάχιστα αγγλικά κάτι λίγο παραπάνω από το YES/NO. Πρώτη φορά έξω από το χωριό τους, το νησί τους! Πατούσαν πρώτη φορά το πόδι τους σε καράβι.
Σαν υποπλοίαρχος τότε, τους εξήγησα μεταξύ άλλων ότι θα έπρεπε να κλείνουν τις εξωτερικές πόρτες του ακκομμοδεσίου για να μπορεί το air-condition να κατορθώνει να διατηρεί τη θερμοκρασία σε αποδεκτό για το ανθρώπινο σώμα, περιβάλλον.
Κουνούσαν το κεφάλι τους καταφατικά(;) και μου έλεγαν «Yes sir». Νόμιζα ότι καταλάβαιναν αλλά δεν συνέβαινε κάτι τέτοιο.
Μια εκνευριστική συνήθεια που πολλοί την έχετε ακόμα, να λέτε ναι και να μην συμμορφώνεστε και έχει την έννοια της «μη άρνησης». Η λογική του «δεν αρνούμαι» αλλά και του «δεν καταλαβαίνω». Μια πρακτική που βολεύει τη λούφα και την ανευθυνότητα.
Κάθε τόσο όπως μπαινόβγαινα, τρέχοντας για τις δουλειές του καταστρώματος, έβρισκα τις πόρτες ανοιχτές. Τους έκανα παρατήρηση, τίποτα. Ύψωνα τη φωνή πολλές φορές πάνω από το κανονικό, τίποτα. Αποτέλεσμα μηδέν! Ήθελαν να συμμορφωθούν αλλά αποτύγχαναν. Έτρεχαν όλη τη μέρα χωρίς ρυθμό χωρίς στόχο. Χρειάζονταν κάποιον πάνω από το κεφάλι τους.
Με τα πολλά τους ρώτησα εκτός εαυτού:
«Μα καλά, στα σπίτια σας δεν έχετε πόρτες;»
«Όχι sir», ήρθε η αφοπλιστική απάντηση.
«Δεν έχετε πόρτες; Τι έχετε;»
«Ψάθες sir!»
Σοκαρισμένος και συνειδητοποιώντας πόσο μακριά ήμουν από την πραγματικότητά τους, έκοψα τις φωνές, δεν υπήρχε λόγος! Λάθος τρόπος εκ μέρους μου που έπρεπε να διορθώσω, να τους εξηγήσω τι συνέβαινε στον υπόλοιπο κόσμο.
Σοκαρισμένος και συνειδητοποιώντας πόσο μακριά ήμουν από την πραγματικότητά τους, έκοψα τις φωνές, δεν υπήρχε λόγος! Λάθος τρόπος εκ μέρους μου που έπρεπε να διορθώσω, να τους εξηγήσω τι συνέβαινε στον υπόλοιπο κόσμο.
Σε μερικές εβδομάδες είχαν μάθει τα βασικά. Να στρώνουν τραπέζια και κρεβάτια, να σκουπίζουν, να σφουγγαρίζουν, να σερβίρουν, να πλένουν, να καθαρίζουν τουαλέτες και να κλείνουν τις πόρτες!
Αναρωτιόμουνα τι απ’ όλα αυτά διέθεταν οι καλύβες τους και κατέληγα στο ΤΙΠΟΤΑ!
Ναι, ήταν δύσκολο να ξεφύγουν τόσο γρήγορα από την παντοκρατορία της ψάθας!
Έκαναν όμως προσπάθειες να βελτιωθούν. Το «δέλεαρ» των 200, 300 δολαρίων τον μήνα ήταν ισχυρότατος λόγος να το κάνουν! Να ξεφύγουν απ’ την καλύβα! Το καράβι γι’ αυτούς φάνταζε παλάτι!
Ναι, ήταν δύσκολο να ξεφύγουν τόσο γρήγορα από την παντοκρατορία της ψάθας!
Έκαναν όμως προσπάθειες να βελτιωθούν. Το «δέλεαρ» των 200, 300 δολαρίων τον μήνα ήταν ισχυρότατος λόγος να το κάνουν! Να ξεφύγουν απ’ την καλύβα! Το καράβι γι’ αυτούς φάνταζε παλάτι!
-Υπάρχουν ακόμα και σήμερα παρόμοιες περιπτώσεις και θα υπάρχουν για πολλά χρόνια ακόμα. Στα χωριά ειδικά των μικρών νησιών η ψάθα είναι «πολυεργαλείο». Πόρτα, παράθυρο, χαλί, κουβέρτα, σκεπή, τραπεζομάντιλο… Στα τροπικά το κρύο απλώς δεν υπάρχει, γιατί να μας προβληματίζει; Γιατί να αναπτύξουμε τρόπους αντιμετώπισής του; Αυτό που μας απασχολεί διαχρονικά είναι η επιβίωση, το φαΐ, το σήμερα… Τι χρειαζόμαστε τις πόρτες και τα παράθυρα; Τι να το κάνουμε το καλοριφέρ;
-Εκτός από τους ναυτικούς!
-Ναι, εκτός των ναυτικών και κάποιων άλλων κοινωνικών ομάδων που έχουν τον τρόπο τους έτσι ή αλλιώς!
-Πόσες γλώσσες μιλάτε στη χώρα;
-Οι επίσημες γλώσσες είναι η Tagalog (Τάγκαλογκ) και τα Αγγλικά αλλά πόσες είναι όλες δεν ξέρω. Εδώ μέσα στο καράβι μερικοί δεν καταλαβαινόμαστε αναμεταξύ μας. Επίσημα λένε ότι είναι καμιά 150ριά. Εγώ δεν το πιστεύω κι αν δεν ήξερα αυτό το περίπου επίσημο νούμερο, θα έλεγα ότι είναι τριπλάσιες και τετραπλάσιες. Κανένας δεν ξέρει ακριβώς πόσες είναι. Η Tagalog, η οποία είναι μια διάλεκτος της περιοχής της Μανίλας στη Luzon, αποφασίστηκε και επιβλήθηκε σαν εθνική γλώσσα για να αρχίσουμε σιγά-σιγά να συνεννοούμαστε και να θυμίζουμε έθνος.
-Οι επίσημες γλώσσες είναι η Tagalog (Τάγκαλογκ) και τα Αγγλικά αλλά πόσες είναι όλες δεν ξέρω. Εδώ μέσα στο καράβι μερικοί δεν καταλαβαινόμαστε αναμεταξύ μας. Επίσημα λένε ότι είναι καμιά 150ριά. Εγώ δεν το πιστεύω κι αν δεν ήξερα αυτό το περίπου επίσημο νούμερο, θα έλεγα ότι είναι τριπλάσιες και τετραπλάσιες. Κανένας δεν ξέρει ακριβώς πόσες είναι. Η Tagalog, η οποία είναι μια διάλεκτος της περιοχής της Μανίλας στη Luzon, αποφασίστηκε και επιβλήθηκε σαν εθνική γλώσσα για να αρχίσουμε σιγά-σιγά να συνεννοούμαστε και να θυμίζουμε έθνος.
-Όπως το λες, «να θυμίζετε!» Πιστεύω ότι δεν είστε συμπαγές έθνος. Κράτος ναι, έθνος όχι. Ίσως γίνετε στο μέλλον. Σε επίπεδο νησιών θα μπορούσατε να το λέτε. Το μόνο κοινό που σας ενώνει είναι ο Χριστιανισμός.
-Καθολικοί είμαστε sir.
-Άλλη μια ανοησία σας που δεν λέτε να καταλάβετε! του είπα απότομα. Καθολικοί, Ορθόδοξοι, Προτεστάντες, είμαστε όλοι Χριστιανοί Ronaldo! Κι εσείς το μοναδικό Χριστιανικό κράτος της Ασίας που το πολιορκούν κυρίως το Ισλάμ, ο Βουδισμός κλπ.
… και συνέχισε περί γλωσσών.
-Σήμερα την ομιλούν γύρω στα 30 εκατομμύρια. Στα υπόλοιπα 70+ εκατομμύρια υπάρχει πρόβλημα, αλλά τα Αγγλικά που διδάσκονται παράλληλα το λύνουν σχεδόν ολοκληρωτικά.
-Ναι, όλοι σας μιλάτε από καλά έως άριστα Αγγλικά. Είναι φανερό ότι έχετε μεγάλη άνεση. Μεγάλη υπόθεση τα Αγγλικά στα οποία εμείς οι Έλληνες ναυτικοί σε πολύ μεγάλο ποσοστό δεν είμαστε στο επίπεδο που θα έπρεπε. Εύχομαι τα νέα παιδιά να τα πάνε καλύτερα!
-Γιατί sir; Μια χαρά μιλάς!
-Επίτρεψέ μου Ronaldo να γνωρίζω καλύτερα τον εαυτό μου, αλλά και το επίπεδο των υπολοίπων σ’ αυτό εδώ το καράβι, στο προηγούμενο και είμαι σίγουρος και στο επόμενο.
Και για να συνεχίσω με τα δικά σας, τα πρώτα χρόνια ήσασταν αγρίμια, πολλοί κυκλοφορούσατε με μαχαίρια, στα λιμάνια κάνατε μεγάλους σαματάδες και σπαταλούσατε τα λίγα λεφτά που βγάζατε στο πιοτό και στις πουτάνες. Οι οποίες ξέχασαν τους μέχρι τότε «εραστές της μιας νύχτας» Έλληνες που άρχισαν να λογικεύονται να μαζεύουν τα χρήματά τους και βάλθηκαν να σας κατακτήσουν αρχίζοντας να μαθαίνουν τη γλώσσα σας, τα χούγια σας, για να σας προσεγγίζουν στα μπαρ με μεγαλύτερη ευκολία. Είχαν καταλάβει ότι εσείς ήσασταν το μέλλον της δουλειά τους και είχαν αρχίσει να «επιμορφώνονται»!
Λέγοντας αυτές τις τελευταίες λέξεις, έτσι αυθόρμητα, μου ήρθε στο μυαλό το αξέχαστο εκείνο σλόγκαν «ΚΟΡΙΤΣΙΑ Ο ΣΤΟΛΟΣ» και η ταινία «Καλώς ήρθε το δολάριο».
Μια μακρινή εποχή για την Ελλάδα. Την Ελλάδα της φτώχειας, της ανέχειας, της πορνείας..
*****
Λέγοντας αυτές τις τελευταίες λέξεις, έτσι αυθόρμητα, μου ήρθε στο μυαλό το αξέχαστο εκείνο σλόγκαν «ΚΟΡΙΤΣΙΑ Ο ΣΤΟΛΟΣ» και η ταινία «Καλώς ήρθε το δολάριο».
*****
-Ήσασταν άσχετοι με το επάγγελμα και επικίνδυνοι απ’ όποια πλευρά κι αν το έβλεπες. Με το χρόνο μας εκτοπίσατε, πρώτα τα κατώτερα πληρώματα και αργότερα πολλούς από τους αξιωματικούς.
Διέκρινα στο πρόσωπό του σαν κάτι να τον ενόχλησε καθώς κοιτούσε την οθόνη του RADAR...
Διέκρινα στο πρόσωπό του σαν κάτι να τον ενόχλησε καθώς κοιτούσε την οθόνη του RADAR...
Συνεχίζεται...
Chrisgio56
...στον Παναμά
